تغییرات فضایی پارامترهای فرکتالی در البرز مرکزی ایران

زمین­لرزۀ بلده-کجور که از بزرگ ترین زمین­لرزه­های صد سال اخیر نزدیک به تهران محسوب می­شود، در خرداد 1383 در دامنۀ شمالی البرز روی داده است. در این پژوهش تغییرات مکانی پارامترهای فرکتالی برای بررسی الگوی لرزه­خیزی منطقۀ بررسی شده است. به­منظور ترسیم نقشه­های تغییرات مکانی، ابعاد فرکتالی مکانی روکانون زمین­لرزه­ها (de)، توزیع زمانی رویداد آن­ها (dt) و b-value قبل و بعد از شوک اصلی محاسبه شد. نتایج نشان داد که پیش از زمین­لرزۀ بلده-کجور مقدار این پارامترها در بخش خاوری روکانون اندک است. به نظر می­رسد کم بودن این پارامترها پیش از زمین­لرزه بلده-کجور به دلیل وجود خوشه­های زمین­لرزه­ای بزرگ تر از پس­زمینه و نیز زمین­لرزه­های کوچک تر پس از آن باشد. در محدودۀ اطراف روکانون زمین­لرزه کاهش میزان لرزه­خیزی (آرامش لرزه­ای) مشاهده می­شود. بعد از زمین­لرزه مقدار پارامتر b-value و dt در محدودۀ روکانون و بخش باختری اندک است. کم بودن این پارامترها بعد از زمین­لرزه به دلیل تأثیر خوشۀ پس­لرزه­ها و آزاد شدن تنش در زمان زمین­لرزه و در توالی پس­لرزه­ها است. در نقشۀ لرزشی زمین­لرزه نیز زیاد بودن شدت زمین­لرزه در این بخش مشاهده می­شود. مقدار de بعد از رویداد شوک اصلی هم چنان زیاد است. کم بودن b-value و زیاد بودن de سطح بالایی از فعالیت لرزه­خیزی را در منطقه نشان می­دهد. در مجموع نتایج این تحقیق نشان می­دهد که پارامتر­های فرکتالی به خوشه­بندی مکانی و زمانی زمین­لرزه­ها بسیار حساس هستند و از آن­ها می­توان به­عنوان ابزار پژوهش های پیش­نشان گرهای لرزه­ای زمین­لرزه­های بزرگ استفاده کرد.